کاربرد جی ای اس در کشاورزی

درطول سه دهه گذشته یک تکنولوژی قدرتمند طرز نگرش وزندگی مردم را بدون آنکه کسی متوجه شود تغییر داده است نام این تکنولوژی جی ای اس می باشدهمانند بسیاری از تکنولوژی های امروزی بیشتر مردم از جی ای اس بیخبرنددر حالی که در 15 سال اخیر این تکنولوژی رشد چشمگیری داشته است و هم اکنون نیز هزاران نفر نیز از ان بهره می برندوتاثیر آن روی زندگی میلیون ها نفر مشهود است تاثیری که به اندازه وسعت تکنولوژی جی ای اس است. به منظور اثبات این ادعا بیایید امور روز مره خود را دنبال کنیم تا ببینیم جی ای اس  چگونه از راه هایی که به آن فکر هم نکرده ایم به ما کمک می کند.امروزه فناوری اطلاعات به عنوان علمی که هدف آن تولید ,گسترش وحفظ امنیت می باشد توسعه شایا نی یافته و کاربرد آن به میزان چشم گیری زندگی بشر را متاثر کرده است یکی از حوزه های تاثیر فناوری اطلاعات بر سایر علوم که اکنون در کشورهای پیشرفته جهان بیش از گذشته خود را نشان می دهد ,حوزه تاثیر فناوری اطلاعات بر کشاورزی است.

امروزه فناوری اطلاعات به عنوان بستری مطمئن وغیر قابل انکار برای گسترش کشاورزی دقیق به شمارمی آید واژه کشاورزی دقیق برای اولین بار در دهه 80 میلادی در ایالت متحده امریکا عنوان گردید ,این تعریف بر پایه تقاضاهایی بنا شده تا مسائل زیست محیطی را که نتیجه فعالیت کشاورزی هم چون استفاده از آفت کش ها وکود بود را حل نماید وعلاوه بر آن با افزایش بهره وری از منابع آب وخاک وکاهش ضایعات آن ,ضریب بهینه محصولات کشاورزی را افزایش دهد آزمایشات کشاورزی دقیق براساس مزارع بزرگ آغاز شد براساس مفاهیم فن اوری  اطلاعات مزرعه بزرگ را به واحد های کوچک تقسیم کردند و سپس کشاورزی دقیق به صورت مزرعه داری دقیق شناخته شد در طول ده سال گذشته کشاورزی دقیق به همراه توسعه فناوری اطلاعات در جهان خصوصا کشورهای توسعه یافته گسترش زیادی داشته است. از سال 1992 هر دو سال یک بار کنفرانس بین المللی «کشاورزی دقیق» برگزار می شود امروزه این علم به صورت یک رشته دانشگاهی تدریس می شود وعلاوه بر این ,ماشین ها وتجهیزات مکانیزاسیون کشاورزی دقیق در امریکا ی شمالی وبرخی کشور های اروپایی تولید می شود.

کشاورزی دقیق از مراحل  اولیه کشاورزی است.حتی قبل ازکاشت وارد عمل می شود.این اطلاعات مربوط به شرایط خاک واقلیم ونوع بذر,کود ها وآفت کش های یک محصول خاص در منطقه مشخص و به صورت یک جا ودسته بندی شده به کشاورز آموزش داده می شود و وی کاملا آگاهانه به اجرای نتایج تحقیقات علمی سایرین می پردازد,این گردش اطلاعات از آنجائی که نیاز به حفظ اطلاعات و اشاعه گسترده آن به منظوردسترسی همگانی دارد جز در چرخه ای تی  امکان پذیر نیست. این سیستم قادر است مدیریت مزرعه را در شرایط خاص وبحرانی با در دسترس قرار دادن اطلاعات قابل اعتماد یاری و در حل مشکلات به انها کمک کند. دیده بانی محصول که امروزه کاربرد گسترده ای یافته در روش کشاورزی با استفاده از سیستم های جی ای اس و جی پی اس صورت می پذیرد  به این صورت که با استفاده از جی پی اس محل مورد نظر در مز رعه را که مد نظر است مشخص می کنند واطلاعات مربوط به ان را با مقایسه سایر داده ها درجی ای اس مورد تجزیه وتحلیل قرار می دهند  در کشاورزی دقیق مرسوم حتی می توان اطلاعات مختلف یک مزرعه با یک محصول را از لحاظ تنوع خاک ویا حالت های آب دهی  متفاوت بررسی ونتایج آن را ثبت کرد وبا پردازش آن وتهیه نرم افزار مربوط به آن از منابع موجود استفاده لازم را به عمل آورد وبا چرخش اطلاعات نرم افزاری این اطلاعات را به مزارع رساندو صاحبان مزارع از نتایج این تجربیات آگاه کرددر روش های مدرن کشاورزی حتی مراحل کاشت راهم با ماشین آلات مکانیزه وبا استفاده از رایانه انجام می دهند به طوری که حتی آبیاری را به صورت برنامه ریزی شده وتوسط پردازش گر قابل کنترل ,از اتاق نگهبانی مزرعه هدایت می کنند.

ارزيابي تخريب خاك وبررسي اثرات فعاليتهاي بشري بر اراضي، پايه هر نوع آمايش سرزمين ( طراحي استفاده از اراضي) مي باشد. اعتماد عمومي بايستي به وسيله كاربرد ابزار و تكنولوژي هاي پيشرفته در برنامه ريزي و مديريت اراضي، بخصوص اراضي كشاورزي تامين گردد. طبقه بندي نواحي كشاورزي با توجه به سطوح مختلف حساسيت به تخريب و قابليت توليدي آنها بايسستي بر اساس مطالعات مشخصات شيميايي خاكها و تشريح آنها بعلاوه خواص فيزيكي، مرفولوژي، خصوصيات هيدرولوژيكي، كاربريهاي واقعي وپتانسيل، انجام گيرد. سيستم اطلاعات جغرافيايي، تامين كننده سريهاي مناسب داده ها برپايه خصوصيات منطقه مي باشد كه با تو جه به در بر داشتن اطلاعات مرتبطي از موسسات عمومي و تحقيقاتي ( خاك، آب، هوا، پوشش گياهي، جانوري، كاربردهاي شهري وصنعتي، ميراث فرهنگي، شرايط اقتصادي_اجتماعي و غيره ) ابزار كاربردي و موثر دراين نوع بررسي ها مي باشد. مرحله بعد شامل ارزيابي شرايط واقعي منابع و خطرات تخريب آنها با اهداف طراحي اندازه گيري هاي مي باشد كه توانايي جلوگيري يا حداقل محدود نمودن هر نوع اثرات منفي كه مي تواند از كاربريهاي مختلف بروز نمايد را داراست

تکنولوژی جی ای اس به کشاورزان ، تعاونی کشاورزی و فروشندگان کودهای کشاورزی کمک می کند و این امکان را می دهد تا کشاورزان را در انتخاب کود مناسب جهت رشد بهتر محصول یاری رسانند از جمله راههایی که تکنولوژی جی ای اس به فروشندگان و به کشاورزان کمک می کند محاسبه محصول برداشتی به وسیله ی تحلیل میزان حاصلخیزی و رتبه بندی خاک است. جی ای اس نقشه هایی را در اختیار کشاورزان قرار می دهد که میزان کوددهی مناسب به یک مزرعه را به آنها نشان می دهد.این کار در سطوح متفاوت کوددهی به نقاط مختلف یک مزرعه جهت اعمال میزان مناسب کوددهی صورت می گیریدجی ای اس اطلاعات کوددهی مزرعه با توجه به نقشه آن مزرعه را به ابزار مخصوصی می دهد که این ابزادرختان میوه به وسیله آب فراهم شده توسط یک حوزه ی آبیاری رشد کردند،حوزه ای که تامین کننده ی نیازهای جامعه ی کشاورزی و کشاورزان است و از هزاران مایل کانال آب رسانی نگهداری می کند .

روستاها و مناطق كشاورزي كشور به عنوان كانون توليدغذاي كافي و سالم نقش به سزايي در تامين مواد غذايي جمعيت كشور و تحقق اهداف خودكفايي در توليدات كشاورزي به عهده دارند. تلاش در جهت توسعه پايدار و عمران روستايي علاوه بر تحقق موارد فوق، فوايد قابل توجهي از قبيل افزايش توليد، اشتغالزايي، مديريت و كنترل مهاجرت به شهرها و پيامدهاي نامطلوب آن، كم كردن اثرات منفي روش هاي توليد بر محيط زيست و تامين سلامت مناطق روستايي و شهري و ارتقاي شاخصهاي اقتصادي و زيست محيطي در سطح محلي، منطقه اي، ملي و بين المللي را به دنبال دارد. برنامه ريزي هاي مبتني بر ابزارهاي بسيار قدرتمند IT (تكنولوژي اطلاعات) و جنبه هايي از آن مثل سيستم هاي اطلاعات جغرافيايي (GIS) علاوه بر برنامه ريزي هدفمند و موثر در استفاده و حفاظت از منابع كشاورزي و طبيعي در مناطق روستايي كه در بسياري از موارد با ساير بخش هاي صنعتي ، فصل مشترك و اثرات متقابل فراوان دارند، ضمن فراهم كردن موجبات رويكردهاي نوين در برنامه ريزي ها و نزديك كردن فضاي اطلاعاتي و تصميم گيري سياست گذاران و درگير كردن بخش هاي خصوصي ودولتي در اين زمينه، بهينه سازي و صرفه جويي هاي اقتصادي و اكولوژيك بسيار زيادي به دنبال خواهد داشت. اين گونه برنامه ريزيها، دولتمردان را در ارائه خدمات اثر بخش تر و كاراتر به روستاييان و شهروندان ياري مي رساند و طبعا منجر به افزايش بهره وري در حوزه هاي متعدد مي گردد. اين طرز تفكر به نوبه خود ابعاد نويني در رابطه با نياز به تغيير ابزارهاي برنامه ريزي و نيز حمايتهاي مالي دولت براي سرمايه گذاري در جهت كاربرد هرچه بيشتر اين تكنولوژي و تجاري شدن آن از طريق نمود گسترده در فعاليتهاي اقتصادي، اجتماعي و زيست محيطي ايجاد مي كند.

بسياري از سازمانهاي مربوط به کشاورزي و کاربري اراضي، هم اکنون از تکنيک هاي GIS بهره مي گيرند. به عنوان نمونه، داده هاي مربوط به کاربري اراضي و هواشناسي حاصل از ماهواره ها، اندازه گيري هاي زميني و اطلاعات مربوط به محصول سال قبل، همه با هم براي پيش بيني ميزان يک يا چند نوع محصول دريک منطقه مي توانند تجزيه و تحليل شوند

در ایران به کار گیری سرویس های اینترنتی به منظور انجام آموزش وآشنایی با خدمات وراه های کشاورزی دقیق بسیار پائین است وهمگان دسترسی به آن ندارند واز طرفی استفاده از روش های مکانیزاسیون کشاورزی چندان گسترده نیست

به قلم جلیل دستواره

منبع: اينترنت